گیتار بیس

گیتار بیس (همچنین بیس الکتریک یا بیس ساده یا در ایران گیتار باس نیز نامیده می شود)  یک ساز سیم دار است که با شست یا انگشتان، پیک زنی، اسلپ زدن، پاپینگ، تپینگ و شست زدن و پیک زدن با پلکترام (مضراب) که پیک نامیده می شود، نواخته می شود.

گیتار بیس در ساختمان و ظاهر شبیه به یک گیتار الکتریک است ولی دسته و طول گام طولانی تری دارد و چهار یا شش سیم دارد. گیتار بیس چهارسیمی معمول ترین نوع گیتار بیس تاکنون است و معمولا مانند دابل بیس کوک می شود که مطابق زیر و بمی های یک اکتاو پایین تر چهار سیم پایینی گیتار است. (E و A و D و G )

گیتار بیس یک ساز ترانهشی است و در کلید باس وقتی نت نویسی می شود یک اکتاو بالاتر از آن صدا می دهد (مانند دابل بیس) بدین منظور که از خط های اضافی موقع نوشتن جلوگیری شود. مانند گیتار الکتریک، گیتار بیس سازی است که سیم آن به آمپلی فایر و اسپیکر برای اجراهای زنده متصل می شود.

اولین گیتار بیس در سال 1930 ساخته شد ولی این مدل ها به موفقیت تجاری دست نیافتند. در سال 1950 لئو فندر اولین گیتار بیس در ابعاد تولید حجیم را توسعه داد و تا 1960 گیتار بیس به طور گسترده ای جایگزین دابل بیس در موسیقی پرطرفدار به عنوان ساز بیس در بخش ریتم شد. با وجود اینکه انواع خط های نت بیس از سبکی به سبکی دیگر به طرز وسیعی متفاوت هستند، بییسیست ها ولی معمولا نقشی مشابه دارند. تکیه بر چارچوب هارمونیک و ساخت بیت. بسیاری از سبک های موسیقی از گیتار بیس استفاده می کنند، سبک هایی شامل راک، پاپ، پانک راک، کانتری، رگی، مذهبی، بلوز و جز. بیس علاوه بر این یک ساز تکنواز در جز و جز تلفیقی، لاتین، فانک، پراگرسیو راک و بعضی دیگر از سبک های دیگر هم است.

آموزش و تمرین بیس الکتریک در بسیاری از کالج های گوناگون شامل انستیتو بیس تکنولوژی، کالج موسیقی برکلی و کالج هامبر موجود است و بعضی از دانشگاه ها مدارک و درجات آموزشی برای گیتار بیس مانند مدرسه موسیقی منتهن ارائه می کنند. بیسیست های الکتریک همچنین جلسات خصوصی دارند یا توسط گوش یا کپی کردن بیس لاین ها از موسیقی های ضبط شده و فایل های صوتی و نواختن در گروه ها، گیتار بیس را یاد می گیرند.

تاریخچه گیتار بیس

در سال 1930، موسیقی دان و مخترع، پل تات مارک از سیاتل، واشینگتن که گیتارهای سیم فولادی می ساخت، اولین گیتار بیس الکتریک در فرم مدرن خویش را درست کرد. سازی فرت دار که چنان طراحی شده بود که افقی نواخته شود. در سال 1935 کمپانی سازهای موسیقی الکترونیک، ادیوواکس بیس مدل 736 خود را ارائه کرد که یک ساز بیس الکتریک فرت دار با بدنه محکم و چهار سیمی و طول گام سی و نیم اینچی بود. اقتباس از فرم گیتار، این ساز را راحت تر برای نگه داری و قابل حمل و نقل تر از هر ساز موجود بیس سیم دار می کرد. فرت های اضافه نیز، بیسیست ها را قادر به نواختن نت های بیشتر به نسبت بیس آکوستیک و بیس های آپرایت می کرد. حدود 100 ساز از این گیتار بیس ها در این دوران ساخته شد.

در سال 1947، فرزند تات مارک، شروع به بازاریابی گیتار بیس مشابه تحت عنوان نام برند سرنیدر کرد که به طور عمده در عمده فروشی کمپانی هیتر میوزیک تبلیغ شده بود. بهرحال اختراعات این خانواده هرگز نتوانست به موفقیت تجاری برسد.

در سال های 1950 ، لئو فندر با کمک کارمند خود جرج فالرتون یک ساز بیس الکتریک بصورت تولید انبوه وارد بازار کرد. گیتار بیس فندر پرسیژن بیس در سال 1951 ارائه شد و به طرز وسیعی به عنوان ساز استاندارد معرفی شد. Precision Bass یا P-Bass از یک صفحه بدنه ساده شبیه به طراحی تله کستر با یک تک پیک آپ سیم پیچی شده تشکیل شده بود.

تکنیک های نوازندگی گیتار بیس

ایستادن یا نشستن

بیشتر نوازندگان گیتار بیس وقتی می نوازند، می ایستند اگر چه وضعیت نوازندگی در حالت نشسته نیز مورد پذیرش است، بخصوص در گروه های بزرگ مانند گروه های بزرگ جز یا سبک های آکوستیک مانند موسیقی فولک. بعضی از بیسیست ها مانند جان وابل، بین نوازندگی نشسته و ایستاده تغییر وضعیت می دهند. مهم است که معلوم شود نوازنده در کدام وضعیت احساس راحتی بیشتری در نوازندگی دارد. در حالت نشسته، نوازندگان راست دست می توانند ساز را روی ران سمت راست متعادل کنند یا مانند نوازندگان گیتار کلاسیک روی ران سمت چپ. متعادل کردن گیتار بیس روی ران چپ، معمولا به طریقی است که وضعیت ایستاده را مشابه سازی می کند و اجازه کمتری برای حالت ایستاده و نشسته می دهد. متعادل  کردن گیتار بیس روی ران سمت راست دسترسی بهتری به دسته و فرت برد در تمامیت آن خصوصا فرت پایینی می دهد.

تپینگ دو دست

در شیوه تپینگ دو دست، بیسیست ها از دو دست برای اجرای نت ها روی فرت برد با فشار و نگه داشتن سریع سیم به فرت استفاده می کنند. بجای پیک زنی یا کشیدن سیم برای تولید صدا، در این تکنیک نوازندگی گیتار بیس، با عمل زدن به سیم بر فرت یا فرت برد تولید صدا می شود. وقتی دو دست بتوانند روی فرت برد بنوازند، نواختن بیس لاین های در هم پیچیده و چندصدایی را نیز ساده تر می کنند و بدین صورت می توان همزمان هم یک بیس لاین را نوازندگی کرد و هم یک آکورد ساده و یا نواختن آکوردها و آرپژها. بیسیست جان انتویستل کسی بود که بصورت کوبه ای از تپینگ روی سیم ها استفاده می کرد و موجب می شد که صدایی شبیه به یک اجرای شیوه درام ایجاد کند. نوازندگان مشهور تپینگ گیتار بیس شامل کلیف برتون، بیلی شیهان، استوارت هام، جان مایونگ، ویکتور ووتن، لس کلیپول و مارک کینگ، کریس والستنهولم و مایکل منرینگ هستند. گیتار های چپمن استیک و وار، سازهای سیم زهی هستند که برای نواختن تپینگ دو دسته طراحی شده اند.

کتاب های آموزش گیتار بیس در بازار

کتاب مبانی باس (مبانی گیتار بیس)

سعید حسن زاده

انتشارات پردیس

کتاب آموزش گیتار باس

رضا افشار

انتشارات رهام

کتاب تکنیک نوازندگی تپینگ برای گیتار باس

حسن زاده

انتشارات رهام

قطعات کارلوس سانتانا برای گیتار بیس و …

و

قطعات جو ساتریانی برای گیتار بیس و …

خبازی

انتشارات کیمیای هنر

آموزش های گیتار بیس در بازار

آموزش تصویری گیتار بیس

آشنایی با گیتار بیس و ابزارهای فرعی آن، نحوه کوک گیتار بیس، تکنیک های ضرب زنی و فرت برد و تمرین های دست راست و جپ، نوازندگی بلوز و شافل و راک اند رول، فانک و …

تکینک های نوازندگی گیتار بیس، بندینگ، تپینگ، همر آن، ویبریتو، اسلاید، پول آف و …

نکاتی در مورد خرید گیتار بیس مناسب و تمرین ها و آموزش های نت ها و آکوردها

برای خرید پستی و مشاهده توضیحات این مجموعه می توانید اینجا را کلیک کنید.