کلمه‌هایی که روی دف جان گرفتند

محمدرضا جوادی‌نسب در تازه‌ترین نمایشگاه خود با عنوان «نیمی دف و نیمی بوم، نیمی من و نیمی او»، با پیاده کردن نقاشی‌خط‌های خود روی ساز دف، تلفیقی از خوشنویسی و موسیقی را به نمایش گذاشته است.

این هنرمند در گفت‌وگو با خبرنگار بخش تجسمی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، درباره این نمایشگاه اظهار کرد: 30 تابلوی نقاشی‌خط در ابعاد مختلف تا قطر 120 سانت با تکنیک ترکیب مواد و خوشنویسی روی «دفبوم» در این نمایشگاه روی دیوار خواهند رفت. موضوع این آثار سیری است در اندیشه‌های معنوی شعرا و عرفا و احوالات درونی خودم در پیوندی میان موسیقی و خوشنویسی که در قالب هنر بیان شده است.

او درباره تفاوت این آثار با نمایشگاه‌های قبلی خود گفت: بزرگی می‌گوید:«هستی نگارشی است مرموز که ما از خواندن کلماتش عاجزیم. از همین روست که انسان همیشه در جستجوی معنا و کشف و مشاهده است.» بر همین اساس با پیوندی که با موسیقی عرفانی و ساز دف داشته‌ام، این بار این ساز را برای بیان احوالاتم انتخاب کردم.

جوادی‌نسب افزود: قدمت این ساز به آثار کشف شده در شوش و ایلام (سده 27 ق.م) و مطالب بیان شده در کتاب عهد عتیق برمی‌گردد و گستره استفاده از آن از آسیای دور تا شبه قاره هند و ایران و قبایل عرب و مصر و … را شامل می‌شود. در ادبیات ما نیز ساز دف جایگاهی ویژه دارد و آن را مظهر شوریدگی و حالات عرفانی می‌یابیم. مولانا می‌فرماید: ای مطربان بر دف زنید احوال ما….

این هنرمند همچنین عنوان کرد: از سوی دیگر همواره یکی از علاقمندی‌های من تجربه نوشتن بر روی اشیا و بافت‌های گوناگون بوده است و تجربیاتی از خوشنویسی بر روی دف در سال‌های اخیر به دست آورده بودم. به همین دلیل این بار با ابداع شکل جدیدی از بوم با ساختاری شبیه دف (نیمی دف و نیمی بوم) به فرم جدیدی دست یافتم که امیدوارم مورد توجه قرار بگیرد.

او ادامه داد: در ساخت این دفبوم‌ها که با یاری یکی از دوستان هنرمندم به نتیجه رسید، از چوب‌هایی مرغوب که برای ساخت سازهای کوبه‌ای استفاده می‌شود، بهره گرفتم. دفبوم همانند دف حلقه دارد و رویش پارچه کشیده شده است. در میان آثار، دفبوم‌های شش ضلعی، هشت ضلعی، دوازده ضلعی، هجده ضلعی و دایره مشاهده می‌شود و محلی شده است برای نواختن خوشنویسی و نگارش موسیقی.

جوادی‌نسب در ادامه اظهار کرد: از آنجا که آغاز پیدایش ریتم با آغاز آفرینش آمیخته است، در آثار این نمایشگاه سعی داشته‌ام ریتم را مورد توجه قرار دهم و یکی از آثارم با عنوان «مدار آفرینش» بر همین اساس خلق شده است. من دف را ترجمان احساسات و عواطف و احوالات درونی و زبان دل می‌دانم که همین نقطه مشترک با خوشنویسی نیز است و بر همین اساس تجربیاتی بر روی دف‌بوم‌ها نقش گرفته‌اند.

این هنرمند در بخش دیگری از سخنانش به جایگاه هنر نقاشی‌خط در بین هنرمندان و مخاطبان ایرانی اشاره کرد و گفت: خوشبختانه با توجه به جذابیت‌ها و تنوعی که در آثار اساتید و هنرمندان به چشم می‌خورد، استقبال خوبی از این هنر نوین شده است و آثار هنرمندان ایرانی در سطح جهانی نیز خوش می‌درخشد، اما همچنان به دلیل نبود آموزش و مرجعی برای یادگیری بسیاری از علاقه‌مندان به تقلید و تکرار روی می‌آورند که این مسئله باید مورد توجه قرار بگیرد.

او افزود: علاقه‌مندان به هر هنری، باید در گام اول علاوه بر پشتکار و تمرین و تلاش، از محضر اساتید فن نیز بهره بگیرند و تا می‌توانند در آثار هنرمندان گذشته و حال جستجو و بررسی کنند.

جوادی‌نسب همچنین به لزوم توجه به سنت در هنر نقاشی‌خط اشاره و اظهار کرد: به نظر من اساسا هر نوگرایی و هر حرکت نویی اگر ریشه در سنت و گذشته نداشته باشد، به بیراهه خواهد رفت. به همین علت هم هنرمندان امروز و هم مخاطبین امروز وام‌دار هنرمندان و اساتید دیروز هستند و این ارتباط خوشبختانه در بین مخاطب هنر امروز و جریان هنری نقاشی‌خط از گذشته تا به حال وجود دارد. در میان آثار این نمایشگاه نیز رنگ و بوی سنت و قدیم در کنار فرم‌ها و حرکات جدید قرار دارد.

محمدرضا جوادی‌نسب

محمدرضا جوادی‌نسب، متولد سال ۱۳۵۵ است. او آموزش خط نستعلیق را از سال 1369 زیر نظر استاد بنی‌رضی در انجمن خوشنویسان آغاز کرد. او در حوزه‌ی تبلیغات شهری و محیطی و تدریس هنر در مدارس شهر تهران فعالیت داشته است. جوادی‌نسب از سال 1390 شرکت در جشنواره‌های هنری را آغاز کرد و این نمایشگاه پس از نمایشگاه «وادی هشتم، من مولانا» دومین نمایشگاه انفرادی این هنرمند است.

نمایشگاه « نیمی دف و نیمی بوم، نیمی من و نیمی او» روز جمعه 12 اردیبهشت ماه ساعت 16 در گالری پنجره به نشانی خیابان ظفر، خیابان فرید افشار، انتهای خیابان بابک شرقی، شماره 29، طبقه دوم افتتاح می‌شود و تا 19 اردیبهشت ادامه خواهد داشت.